NOCLEGI
ROZKŁADY
Czy istnieje dieta dla oczu?
fot. nadesłane
AMD (age-related macular degeneration) – związane z wiekiem zwyrodnienie plamki żółtej – to choroba narządu wzroku prowadząca do trwałych zmian w siatkówce i naczyniówce, w wyniku których dochodzi do nieodwracalnej, całkowitej lub częściowej utraty wzroku.
REKLAMA
Objawy AMD to:
Wraz z wydłużeniem się średniego wieku życia wzrosła zachorowalność na AMD. Obok wieku znane są także inne czynniki odpowiedzialne za zwiększone występowanie AMD w ostatnich latach.
Są to głównie: otyłość, nadciśnienie, miażdżyca, mała aktywność fizyczna, palenie tytoniu (bardziej narażone na AMD są też osoby, które paliły w przeszłości). Kobiety częściej chorują na zwyrodnienie plamki niż mężczyźni. Znane są sposoby zapobiegania tej chorobie. I tak w profilaktyce wystąpienia AMD stosuje się dietę obfitującą w antyoksydanty, cynk i selen, kwasy tłuszczowe EPA i DHA, a mniejsze spożycie cukrów i tłuszczu.
Spośród antyoksydantów największe znaczenie w profilaktyce AMD mają: witamina A i karotenoidy (szczególnie luteina i zeoksantyna), witamina E oraz witamina C. Ponadto ogromne działanie profilaktyczne wykazują wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Należy pamiętać, że powyższe składniki znajdziemy w żywności, dlatego też odpowiednio skomponowana dieta odgrywa kluczącą rolę w profilaktyce AMD. Witaminę A znajdziesz w jajach, rybach, tranie i wątrobie.
Jej roślinna forma to karoten, którego źródłem są czerwone i pomarańczowe owoce oraz warzywa. Witamina A ma ogromne właściwości antyoksydacyjne oraz polepszające widzenie w ciemności.
Do karotenoidów należy też luteina i zeoksantyna. Luteina i zeaksantyna stanowią naturalny filtr dla promieniowania słonecznego, inicjującego powstawanie wolnych rodników, które uszkadzają siatkówkę i naczyniówkę oka. Mimo, że są to związki o pomarańczowej barwie to ich najbogatszym źródłem są zielone warzywa (szpinak, brokuły, kapusty, seler, brukselka, por i inne). Dzieje się tak, ponieważ roślinny, zielony barwnik, chlorofil jest przeważającym w tych produktach.
Badania dowodzą, że suplementacja luteiną i zeaksantyną skutkuje mniejszym prawdopodobieństwem zachorowania na AMD. Mimo, że zawartość luteiny obniża się po zaprzestaniu suplementacji to jej zwiększona gęstość w siatkówce utrzymuje się nawet kilka tygodni. W celu prewencji AMD zaleca się przyjmowanie suplementów luteiny i zeaksantyny minimum pięć razy w tygodniu w jednej dawce 6-14mg.
Silne właściwości ochronne w stosunku do fotoreceptorów oka wykazuje witamina E. W diecie źródłem witaminy E są orzechy, oleje i ziarna zbóż. Do odtworzenia zasobów witaminy E niezbędna jest witamina C, która znajduje się między innymi w owocach dzikiej róży, porzeczkach, truskawkach i cytrusach. W Polsce jej bogatym źródłem są również ziemniaki ze względu na wielkość ich spożycia. Stwierdzono, że małe spożycie witaminy C koreluje z częstszym występowaniem AMD.
Osoby palące tytoń mają większe zapotrzebowanie na witaminę C, dlatego powinny szczególną uwagę zwrócić na jej wysoką podaż w diecie. Witamina C pełni również funkcje ochronne przed utlenianiem w stosunku do wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które obok wymienionych związków również wykazują działanie ochronne narządu wzroku.
Spośród wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które odgrywają znaczną rolę w terapii AMD są EPA iDHA. Są to kwasy tłuszczowe wykazujące właściwości przeciwzapalne. Owoce morza i tłuste ryby oraz oleje lniany i rzepakowy są dobrym źródłem tych kwasów. Wiele produktów spożywczych jest wzbogaconych w kwasy tłuszczowe omega – 3. Zalecane dzienne spożycie DHA i EPA waha się od 190 do 650mg/dobę. Niestety wciąż średnie spożycie dobowe jest niższe niż zalecane co stwarza ryzyko wystąpienia AMD i innych chorób oczu.
Efekt profilaktyczny osiągniesz poprzez jadłospis bogaty w produkty będących ich źródłem, czyli: warzywa, owoce, nasiona, orzechy, oraz ryby i owoce morza, a także olej lniany i rzepakowy. W szczególnych przypadkach, gdy niezachowana jest właściwa podaż substancji antyoksydacyjnych oraz kwasów omega-3, niezbędna jest suplementacja odpowiednimi preparatami.
Podsumowując, najskuteczniejszym sposobem zapobiegania wystąpieniu AMD oraz spowolnieniu postępu zwyrodnienia jest zmiana stylu życia – zaprzestanie palenia, regularny wysiłek fizyczny oraz odpowiednia dieta.
Aneta Strelau mgr dietetyki klinicznej, certyfikowany europejski specjalista leczenia otyłości (cert. SCOPE), Członkini Europejskiej Federacji Stowarzyszeń Dietetyków DIETS/ EFAD, Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i Na Diecie Bezglutenowej, Polskiego Towarzystwa Dietetyki, Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, wiceprezes Fundacji promującej sport wśród dzieci i młodzieży „Warszawska Asocjacja Rugby. Właścicielka Poradni ,,Dietetyki Klinicznej Strelau”, Autorka ,,Poradnika dietetycznego dla Pacjenta z cukrzyca 2 cz. I” Poradnika dietetycznego dla Pacjentów z cukrzyca 2 cz. II” , ,, Dieta dla Dziecka”, ‘’Żywienie osób starszych w praktyce”. Specjalista w zakresie leczenia otyłości oraz dietoterapii chorób autoimmunologicznych dzieci i dorosłych. Zajmuje się również poradnictwem dla dzieci objętymi opieką specjalistycznych poradni zaburzeń neurorozwojowych na terenie Warszawy. Wykładowca, uczestniczka licznych kongresów dotyczących żywienia klinicznego i chorób metabolicznych. Ekspert w licznych kampaniach edukacyjnych, w programach TV oraz w audycjach radiowych.
www.strelmedica.pl
- Pogorszenie widzenia – zauważalne zwłaszcza przy czytaniu; czytane litery są zamazane i niewyraźne
- Zniekształcenia obrazu – tzw. metamorfopsje, powiększenie lub pomniejszenie obrazu
- Zniekształcone widzenie linii prostych
- Mroczek centralny – ciemna plama w centrum pola widzenia
- Obniżone poczucie kontrastu i widzenia barwnego – oglądane kolory są słabiej wysycone
Wraz z wydłużeniem się średniego wieku życia wzrosła zachorowalność na AMD. Obok wieku znane są także inne czynniki odpowiedzialne za zwiększone występowanie AMD w ostatnich latach.
Są to głównie: otyłość, nadciśnienie, miażdżyca, mała aktywność fizyczna, palenie tytoniu (bardziej narażone na AMD są też osoby, które paliły w przeszłości). Kobiety częściej chorują na zwyrodnienie plamki niż mężczyźni. Znane są sposoby zapobiegania tej chorobie. I tak w profilaktyce wystąpienia AMD stosuje się dietę obfitującą w antyoksydanty, cynk i selen, kwasy tłuszczowe EPA i DHA, a mniejsze spożycie cukrów i tłuszczu.
Spośród antyoksydantów największe znaczenie w profilaktyce AMD mają: witamina A i karotenoidy (szczególnie luteina i zeoksantyna), witamina E oraz witamina C. Ponadto ogromne działanie profilaktyczne wykazują wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Należy pamiętać, że powyższe składniki znajdziemy w żywności, dlatego też odpowiednio skomponowana dieta odgrywa kluczącą rolę w profilaktyce AMD. Witaminę A znajdziesz w jajach, rybach, tranie i wątrobie.
Jej roślinna forma to karoten, którego źródłem są czerwone i pomarańczowe owoce oraz warzywa. Witamina A ma ogromne właściwości antyoksydacyjne oraz polepszające widzenie w ciemności.
Do karotenoidów należy też luteina i zeoksantyna. Luteina i zeaksantyna stanowią naturalny filtr dla promieniowania słonecznego, inicjującego powstawanie wolnych rodników, które uszkadzają siatkówkę i naczyniówkę oka. Mimo, że są to związki o pomarańczowej barwie to ich najbogatszym źródłem są zielone warzywa (szpinak, brokuły, kapusty, seler, brukselka, por i inne). Dzieje się tak, ponieważ roślinny, zielony barwnik, chlorofil jest przeważającym w tych produktach.
Badania dowodzą, że suplementacja luteiną i zeaksantyną skutkuje mniejszym prawdopodobieństwem zachorowania na AMD. Mimo, że zawartość luteiny obniża się po zaprzestaniu suplementacji to jej zwiększona gęstość w siatkówce utrzymuje się nawet kilka tygodni. W celu prewencji AMD zaleca się przyjmowanie suplementów luteiny i zeaksantyny minimum pięć razy w tygodniu w jednej dawce 6-14mg.
Silne właściwości ochronne w stosunku do fotoreceptorów oka wykazuje witamina E. W diecie źródłem witaminy E są orzechy, oleje i ziarna zbóż. Do odtworzenia zasobów witaminy E niezbędna jest witamina C, która znajduje się między innymi w owocach dzikiej róży, porzeczkach, truskawkach i cytrusach. W Polsce jej bogatym źródłem są również ziemniaki ze względu na wielkość ich spożycia. Stwierdzono, że małe spożycie witaminy C koreluje z częstszym występowaniem AMD.
Osoby palące tytoń mają większe zapotrzebowanie na witaminę C, dlatego powinny szczególną uwagę zwrócić na jej wysoką podaż w diecie. Witamina C pełni również funkcje ochronne przed utlenianiem w stosunku do wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które obok wymienionych związków również wykazują działanie ochronne narządu wzroku.
Spośród wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które odgrywają znaczną rolę w terapii AMD są EPA iDHA. Są to kwasy tłuszczowe wykazujące właściwości przeciwzapalne. Owoce morza i tłuste ryby oraz oleje lniany i rzepakowy są dobrym źródłem tych kwasów. Wiele produktów spożywczych jest wzbogaconych w kwasy tłuszczowe omega – 3. Zalecane dzienne spożycie DHA i EPA waha się od 190 do 650mg/dobę. Niestety wciąż średnie spożycie dobowe jest niższe niż zalecane co stwarza ryzyko wystąpienia AMD i innych chorób oczu.
Efekt profilaktyczny osiągniesz poprzez jadłospis bogaty w produkty będących ich źródłem, czyli: warzywa, owoce, nasiona, orzechy, oraz ryby i owoce morza, a także olej lniany i rzepakowy. W szczególnych przypadkach, gdy niezachowana jest właściwa podaż substancji antyoksydacyjnych oraz kwasów omega-3, niezbędna jest suplementacja odpowiednimi preparatami.
Podsumowując, najskuteczniejszym sposobem zapobiegania wystąpieniu AMD oraz spowolnieniu postępu zwyrodnienia jest zmiana stylu życia – zaprzestanie palenia, regularny wysiłek fizyczny oraz odpowiednia dieta.
Aneta Strelau mgr dietetyki klinicznej, certyfikowany europejski specjalista leczenia otyłości (cert. SCOPE), Członkini Europejskiej Federacji Stowarzyszeń Dietetyków DIETS/ EFAD, Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i Na Diecie Bezglutenowej, Polskiego Towarzystwa Dietetyki, Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, wiceprezes Fundacji promującej sport wśród dzieci i młodzieży „Warszawska Asocjacja Rugby. Właścicielka Poradni ,,Dietetyki Klinicznej Strelau”, Autorka ,,Poradnika dietetycznego dla Pacjenta z cukrzyca 2 cz. I” Poradnika dietetycznego dla Pacjentów z cukrzyca 2 cz. II” , ,, Dieta dla Dziecka”, ‘’Żywienie osób starszych w praktyce”. Specjalista w zakresie leczenia otyłości oraz dietoterapii chorób autoimmunologicznych dzieci i dorosłych. Zajmuje się również poradnictwem dla dzieci objętymi opieką specjalistycznych poradni zaburzeń neurorozwojowych na terenie Warszawy. Wykładowca, uczestniczka licznych kongresów dotyczących żywienia klinicznego i chorób metabolicznych. Ekspert w licznych kampaniach edukacyjnych, w programach TV oraz w audycjach radiowych.
www.strelmedica.pl
PRZECZYTAJ JESZCZE
